سنگ‌نگاره‌های گلپایگان پیشینه این شهر باستانی را نشان می‌دهد. سنگ نگاره های بیشماری در شهرستان گلپایگان یافت شده است. این سنگ نگاره ها گویای دورانی است که بشر به ابزار نخستین شکار (سنگهای تیز) و رام کردن حیوانات و پس از آن کشاورزی و کاشت گیاهان روی آورد. گستردگی و فراوانی سنگ نگاره ها، تنوع تکنیکهای حکاکی، قدمت آنها و…باعث شده تا یکی از گسترده ترین نقوش صخره‌ای ایران در این منطقه قرارگیرد.

در یکی از سنگ نگاره ها مردی، دست فرزند خود را گرفته و با شکار یک مار به او آموزش می دهد. در یکی دیگر از این سنگ نگاره ها، مردانی سوار بر اسب، به شکار قوچها پرداخته اند که نشان می دهد این منطقه در دوره های مختلف پیش از تاریخ، محل سکونت انسان بوده است.

در سنگ نگاره های جدید، نشانه هایی از زبانهای باستانی که بر پایه نمادنگاری و ایده نگاری است، دیده می شود. همچنین برخی از حروف نگاریهایی که تاکنون کارشناسان معنی آنها را در نیافته اند، در آثار بدست آمده مشاهده شده است.

سنگ نگاره‌ها از لحاظ قدمت و تنوع نقوش در دوره‌های تاریخی ایران براستی بی‌نظیر است و سیر تکاملی خط مانند خط سطری، هندی، پهلوی، عربی، فارسی و عبری در این سنگ نگاره‌ها وجود دارد. کناره های رودخانه گلپایگان در تنگه غرقاب، نقوش صخره ای بسیاری شمارش شده و نقوش مختلفی بر سنگهای مزبور جلب نظر می‌کند.

روی سنگ نگاره ها تصاویری چون بزکوهی، قوچ کوهی، آهو، انسان (در حالات گوناگون و با ابزارهای متفاوت)، اسب، گرگ، شیر، شتر یک کوهان و دو کوهان، پلنگ، گراز، گوزن (مارال، شوکا، زرد ایرانی)، یوز پلنگ، گور، مار، لاک پشت و بسیاری از حیوانات ناشناخته دیگر مشاهده می‌شود که از این میان حدود ۷۵ درصد نقوش به بز کوهی و قوچ اختصاص دارد که نماد سرزندگی، آبادانی و برکت است.

بزرگترین نقش بر روی سنگ نگاره های گلپایگان بزکوهی ای است که ۱۱۲ سانتیمتر ارتفاع و ۹۰ سانتیمتر عرض دارد. سنگ نوشته ها با خطوط تصویری، ایدئو گرام، سطری، ایلامی(هندسی)، پهلوی، کوفی، کلیمی و عربی و خط فارسی، سیر تکاملی خط را نشان می‌دهد.

جدا از تنگه غرقاب، در کوچری، تیمره، هورستانه، هاجیله و منطقه تیکن (گلپایگان) هم سنگ نگاره های جدید پیدا شده است. گفته می‌شود در گلپایگان در اطراف قلعه جمال و حاجی قارا هم، سنگواره‌ها و فسیل‌هایی پیدا شده‌است.